Amfizem belirtileri, akciğerdeki alveollerin zarar görmesine bağlı olarak ortaya çıkar. En yaygın belirti nefes darlığı olup, hastalarda ayrıca kronik öksürük, göğüste şişkinlik, hırıltılı solunum, yorgunluk, siyanoz ve kilo kaybı gibi semptomlar da görülür. Hastalığın ileri aşamalarında mental bulanıklık, depresyon ve kalp yetmezliği belirtileri de ortaya çıkabilir.
Kendisini amfizem belirtileri ile gösteren bu rahatsızlık, büyük oranda sigara ve hava kirliliği gibi çevresel etkenlerden kaynaklanır. Ancak genetik yatkınlık da bir nedendir. Hastalara uygulanan tedaviler, belirtilerin şiddetinin azalması ve hastaların yaşam kalitesinin artırılmasına yöneliktir. Kesin tedavisi olmayan bu hastalıklarda ameliyat, nadiren tercih edilir. Yazının devamında amfizem belirtileri ve tedavi yöntemleri ile ilgili detaylı bilgileri bulabilirsiniz.
Amfizem Nedir?
Amfizem; akciğerdeki alveollerin esnekliğini kaybederek kalıcı olarak genişlemesi durumudur. Kaybedilen esneklik, alveollerin içinde dolan havayı dışarı atamamasına yol açar. Söz konusu durum ise ilgili alveollerdeki solunumun sınırlı olarak gerçekleşmesine yol açar. Hastalıktan etkilenen akciğer bölümlerinin artmasına bağlı olarak solunum kapasitesi belirgin olarak düşer. Böylece en yaygın amfizem belirtileri arasında olan nefes darlığı daha şiddetli hale gelir.
Amfizem ne demek sorusunun yanıtı; alveollerin hasar görmesi ile oluşan kronik akciğer hastalığı, şeklinde verilebilir. Söz konusu hasar, kalıcıdır ve geri çevrilemez. Hasar gören alveollere bağlı olarak farklı amfizem tipleri vardır. Bunlara ilişkin detaylar, aşağıdaki tabloda yer almaktadır:
| Hastalık Tipleri | Açıklama |
| Sentribüler Amfizem | Sentriasiner amfizem olarak da isimlendirilir. Çoğunlukla üst bölgelerde görülen ve respiratuar bronşiyal bölgelerde kalıcı hasara yol açan tür olarak dikkat çeker. En önemli nedeni, sigara kullanımıdır. |
| Paraseptal Amfizem | En uçta yer alan alveollerin etkilendiği türdür. Hastalık akciğer iç zarı ve lobüllerinde gözlenir. Spontan pnömotoraks riskini artırır. |
| Panlobüler Amfizem | Alveoller ve respiratuar bronşiyallerde görülen türdür. Hastalık yalnızca akciğerlerin üst bölgelerinde değil, aynı zamanda alveollerde de kendisini gösterir. Alfa-1 antitripsin eksikliğinden kaynaklı vakalarda ortaya çıkar. |
| İrregüler Amfizem | Akciğerlere inen hava yollarının tutulduğu türdür. Çoğunlukla belirti vermez ve hastaların yaşam kalitesini olumsuz etkilemez. Akciğer fibrozisi durumunda görülür. |
| Cilt Altı Amfizem | Dış etken ve travmalara bağlı olarak oluşma olasılığı vardır ve akciğerdeki havalanmanın cilt altına kadar inmesine neden olur. Travma haricinde KOAH ve astım hastalarında da görülür |
Amfizem belirtileri, söz konusu hastalık tiplerinin neredeyse tamamında benzerdir. Ancak irregüler amfizem gibi semptom verme olasılığı düşük olan hastalık tiplerinin de olduğu unutulmamalıdır.
Amfizem Belirtileri Nelerdir?
Amfizem, alveollerin kalıcı olarak genişlemesi ve esnekliğini kaybetmesi durumunda oluşan bir rahatsızlıktır. Alveoller görevini yerine getiremediğinde amfizem belirtileri ortaya çıkar. Bazı belirtiler ve bunlara dair detaylar aşağıdaki gibidir:
1 – Nefes Darlığı
Hastalığın en belirgin ve yaygın belirtilerindendir. Çoğunlukla ilk ortaya çıkan semptom nefes darlığıdır. Amfizem başlangıcı aşamasında fiziksel efor sırasında kendisini hissettiren nefes darlığı, daha sonraki süreçte, hastalığın ilerlemesine bağlı olarak dinlenme sırasında dahi görülebilir.
Esnekliğini yitiren alveollerin içinde hava hapsi meydana gelir. İlgili durum nefes alıp vermeyi zorlaştırır ve akciğerlerdeki oksijen ile karbondioksit değişimi mekanizmasının bozulmasına yol açar.
2 – Kronik Öksürük
3 – Göğüste Sıkışma
Alveollerin esnekliğini kaybetmesi ve bu yapılarda hava hapsinin gerçekleşmesi durumunda göğüste sıkışma ve şişkinlik hissi oluşur. Alveollerin zamanla genişlemesi, ilgili durumun nedenidir. İleri seviyede olan vakalarda belirgin şekilde hissedilir ve hastaların yaşam kalitesini olumsuz olarak etkiler. İlgili durum, fıçı göğüs olarak da tanımlanır ve önemli amfizem belirtileri arasında yer alır.
4 – Yorgunluk ve Halsizlik
Amfizem belirtileri arasında yer alan yorgunluk, kandaki oksijen seviyesinin hızlı bir şekilde düşmesi ve karbondioksit seviyesinin ise artması sonucunda meydana gelir. Bu durum hastaların kendisini yorgun hissetmesine neden olur. İleri seviyedeki vakalarda, yorgunluk nedeniyle hastalar günün önemli kısmını dinlenerek veya evde geçirmeyi tercih eder.
5 – Siyanoz (Morarma)
Hastalığın ilerlemesi ile birlikte kandaki oksijen seviyesinde ciddi bir düşüş meydana gelir. Dokulara yetersiz seviyede oksijen gitmeye başlar. Buna bağlı olarak dudak ve parmak uçları gibi vücut bölümlerinde renk değişikliği yaşanır. Siyanoz, ciddi amfizem belirtileri arasındadır.
6 – Kilo Kaybı
İleri düzey hastalarda, kilo kaybı ve kas güçsüzlüğü de amfizem belirtileri arasında yer alır. Solunum kapasitesinin azalması ve hastaların yeterli oksijeni almak için ekstra çaba sarf etmesi, bu durumun temel nedenidir. Düşük oksijen, daha az enerji üretilmesine neden olurken, solunum çabası ise ekstra enerji tüketimine yol açar. Buna bağlı olarak da kilo kaybı yaşanır.
7 – Hırıltılı Solunum
Solunum yollarının daralması ve mukus birikimi nedeniyle nefes alıp verme sırasında hırıltı (hışıltı) oluşur. Amfizem belirtileri arasında yer alan hırıltıya bronşlardaki inflamasyon da yol açabilir.
Hastalığın ilerlemesi ile birlikte farklı semptomlar da ortaya çıkabilir. Depresyon ve anksiyete, bazı vakalarda görülen belirtilerdendir. Oksijen seviyesinin düşmesi ve hastaların yaşam kalitesindeki sorunlarda kaynaklanır.
İleri seviyedeki vakalarda görülen amfizem belirtileri arasında mental bulanıklık da vardır. Yine oksijen seviyesinin azalmasından kaynaklı bir durumdur. Beyine yeteri kadar oksijen gitmediğinde bu tür belirtiler ortaya çıkar. Ayrıca bazı vakalarda kalp yetmezliği belirtileri de görülebilmektedir.
Amfizem Tedavisi Nasıl Yapılır?
İlerleyen vakalarda ilaç tedavisi uygulanır. Bu süreçte ilk amaç solunumun rahatlatılmasıdır. İnhaler, yani nefes ile alınan bronkodilatörler, solunum yollarının genişlemesini sağlar ve nefes alıp vermeyi kolaylaştırır. Böylece hastalarda ciddi bir rahatlama meydana gelir. Bronkodilatörlerin kendi içinde farklı türleri vardır ve hastanın durumuna göre bunlardan uygun olanlar reçete edilir.
Bronkodilatörlerin haricinde solunum yollarındaki inflamasyonun azaltılması için kortikosteroidler, mukusun atılmasını sağlamak içinse mukolitik ilaçlar reçete edilir. Ayrıca (varsa) enfeksiyonların giderilmesi için hastalara antibiyotikler reçete edilir.
İlaç tedavisine ek olarak yine amfizem belirtileri ve etkileri dikkate alınarak oksijen tedavisine da başlanabilir. Kandaki oksijen seviyesinin artırılması ve oksijen eksikliğinden kaynaklı belirtilerin ortadan kaldırılması için oksijen desteği son derece önemlidir. Amfizem hasta yorumları incelendiğinde de oksijen desteğinin rahatlatıcı etkisi olduğu fark edilir.
Cerrahi tedavi de bir seçenektir ancak nadiren tercih edilir. Ameliyatla işlevini yitiren bölümlerin çıkarılmasını içerir. Böylece sağlıklı akciğer dokusunun daha rahat bir şekilde işlevini yetirmesine katkı verilir. Ancak birçok hastanın cerrahi yöntem için uygun olmadığı unutulmamalıdır.
Amfizem Tedavisinde Kapalı Cerrahi Yöntem Nedir?
Amfizem belirtileri nedeniyle cerrahi müdahaleye karar verildiğinde açık ve kapalı olmak üzere iki farklı yöntemden uygun olan kullanılır. Kapalı yöntem, küçük kesiler üzerinden ameliyatın gerçekleştirilmesidir. Kesilerin küçük olması, iyileşme süresinin kısalmasını ve risklerin azalmasını sağlar. Kapalı yöntemde şu adımlar izlenir:
-
Küçük bir kesiden göğüs boşluğuna girilir ve gönderilen kameradan alınan görüntülerle sorunlu bölgeler tespit edilir. Bu noktada daha önce görüntüleme tekniklerinden elde edilen görüntülerden de yararlanılır.
-
Daha sonra tıbbi aletler kullanılarak ilgili bölgeler kesilir.
-
Sorunlu akciğer dokusu büyük bir özenle çıkarılır.
-
Hastalar ortalama 3-5 gün hastanede kalır ve daha sonra taburcu edilir.
Kapalı ameliyat yönteminde doktor deneyimi kritik öneme sahiptir. Prof. Dr. Semih Halezeroğlu, deneyimli bir göğüs cerrahisi uzmanıdır. Amfizem ameliyatı hakkında daha fazla bilgi almak için iletişime geçebilirsiniz.
Amfizem Belirtileri ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Amfizem belirtileri ile ilgili sık sorulan sorular ve bunların yanıtları aşağıda yer almaktadır.
1 – Akciğerde Amfizem Nedir?
Amfizem; sigara ve hava kirliliği gibi nedenlerden dolayı alveollerin esnekliğini ve işlevini kaybetmesi durumudur. İşlevini kaybeden alveoller, içine dolan havayı atamaz ve hava hapsi nedeniyle şişkin kalır. Buna bağlı olarak solunum kapasitesi azalır ve amfizem belirtileri ortaya çıkarak hastaların yaşam kalitesini düşürür.
2 – Amfizem Belirtileri Ne Zaman Ortaya Çıkar?
Amfizem belirtileri, hastalığın solunumu etkilemeye başladığı andan itibaren belirtiler kendisini gösterir. Başlangıç aşamasında belirtilerin şiddeti daha düşüktür. Örneğin; nefes darlığı sadece egzersiz ve yorucu işlerde kendisini gösterir. Ancak hastalığın ilerlemesi ile birlikte amfizem belirtileri çok daha belirgin hale gelir.
3 – Amfizem Hastaları Kaç Yıl Yaşar?
Amfizem hastalarının kaç yıl yaşayacakları; hastalığın seyrine, tipine ve amfizem belirtileri şiddetine bağlı olarak farklılık gösterir. Ayrıca uygulanan tedavilere hastaların verdiği yanıt da önemlidir. Bunlara ek olarak hastanın yaşı ve diğer kronik rahatsızlıkları da önemli bir etken olarak öne çıkar.
4 – Amfizem Tedavisi İçin Ameliyat Şart Mı?
Amfizem tedavisi için ameliyat nadiren tercih edilir. Hastalığın erken aşamalarında yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisi tercih edilir. İleri seviyelerde ise bunlara ek olarak oksijen desteği ve solunum egzersizleri gibi yöntemler devreye girer.
5 – Amfizem Öldürür Mü?
Tedavide gecikilen durumlarda hastalık ilerler ve solunumda ciddi sorunlar başlar. Kandaki oksijen seviyesinin düşmesi ile birlikte ölüm gibi ciddi sonuçların doğması beklenebilir.
