Akciğer kanseri günümüzde en yaygın görülen kanser türlerinden birisidir. Ölümcül riski yüksek olduğundan kanser tedavisi gecikmeden başlanmalı, reaksiyon alınmalıdır. Peki akciğer kanseri belirtileri ve nedenleri neler?
Akciğerler göğüs boşluğumuz içerisinde yer alan ve vücudumuza solunum yolu ile aldığımız oksijenin kana karışmasını ve vücudumuzdaki karbondioksitin nefes borusu yoluyla dışarı atılmasını sağlayan organlardır. Sağ ve solda birer adet olmak üzere göğüs boşluğumuz içerisinde 2 adet akciğer yer alır.
Bazı dış etkenlere bağlı olarak akciğer hücrelerinde kontrolsüz bir çoğalma ortaya çıkabilir. Bu çoğalan hücreler normal akciğer hücresi özelliğinden tamamen farklı ve zararlı oluşumlardır. Normalin dışında gelişen bu zararlı hücreler bir araya gelerek akciğerde kanser oluştururlar.
Ortaya çıkan bu akciğer kanseri, akciğer veya nefes yollarında zamanla daha da büyür ve kan veya lenf damarları yoluyla da vücudun farklı bölümlerine yayılma, sıçrama yani metastaz yapmaya başlarlar. Akciğerde büyüyen ve başka organlara yayılan kanser tedavi edilmediği sürece hastaların yaşamlarını sağlıklı şekilde sürdürmelerine izin vermez.
Akciğer Kanseri Nedir?
Akciğer kanseri dünyada en sık görülen kanserlerden biridir. Ülkemizde her yıl 40.000’in üzerinde insanımız bu hastalığa yakalanmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri’nde ise her yıl ortaya çıkan sayı 190.000’dir. Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı verilerine göre 2020 yılında tüm dünyada 2.2 milyon kişi akciğerde kansere yakalanmıştır.
Akciğer Kanseri Sebepleri Nelerdir?
Günümüzde akciğer kanserine sebep olan en önemli etkenin sigara ve diğer tütün ürünleri olduğu net bir şekilde ortaya konulmuştur. Bunun dışında bazı kimyasal maddeler (uranyum, arsenik, kadmiyum, krom, nikel ve asbest gibi), toprakta bulunan radon gazı ve radyasyon da kansere yol açabilmektedir.
Ayrıca sigara ve tütün ürünleri kullanmamış olsa dahi uzun süre sigara dumanına maruz kalmış kişilerde akciğer kanseri belirtileri çıkma olasılığının arttığı da bilimsel çalışmalar ile ortaya konulmuştur. İlave olarak, hava kirliliği ve çalışılan işyerindeki bazı kimyasal maddelere maruz kalmak gibi durumlar da kansere sebep olan diğer faktörlerdir.
Genel olarak sağlıklı yaşam kurallarına uyan kişiler arasında bu kanser türü çok daha az görülür.
Akciğer Kanseri Türleri Nelerdir?
Akciğer kanserleri küçük hücreli akciğer kanserleri ve küçük hücreli olmayan akciğer kanserleri olarak iki ana gruba ayrılırlar. Bunlardan küçük hücreli olanlar daha nadir olup tüm akciğerler kanserlerinin %10-15’ini oluşturur. Küçük hücreli olmayan akciğer kanserleri içerisinde de farklı hücre türleri mevcuttur. Bunlardan en sık görülenler adenokarsinomlar, epidermoid (skuamöz hücreli) karsinomlar ve büyük hücreli karsinomlardır. Ayrıca daha nadir görülen diğer türler de vardır.
Akciğer kanserlerinde bu tür ayrımları yapılmasının bazı tıbbi gerekçeleri vardır. Şöyle ki, küçük hücreli akciğer kanserlerinin çoğalma ve başka organlara yayılma hızları küçük hücreli olmayan akciğer kanserlerine göre belirgin şekilde yüksektir. Bu nedenle küçük hücreli akciğer kanserlerinde izlenecek tedavi yolları küçük hücreli olmayanlara göre farklılıklar gösterir.
Bu konu aşağıda akciğer kanseri tedavisi bölümünde açıklanmaktadır. Benzer şekilde, küçük hücreli olmayan akciğer kanserleri de kendi içerisinde farklı hücre cinslerine göre ayrılır. En sık görülen iki tür olan adenokarsinomlar ile epidermoid karsinomlarında akciğer kanseri tedavisi hem tetkik hem de ilaç tedavi yöntemleri farklılıklar gösterir.
Akciğer kanserlerinde hücre cinsini bildiğimizde öncelikle hangi testlerin yapılıp hangi testler ile zaman kaybedilmemesi gerektiğini de bilmiş oluruz. Böylece daha hızlı şekilde teşhis edip daha doğru yöntemle akciğerde kanser tedavisi uygulayarak başarı şansını artırabiliriz.
Sık Sorulan Sorular
Prof. Dr. Semih Halezeroğlu olarak sizlere bu kanser türüne ait en sık sorulan soruları yanıtlayacağım.
1 – Akciğer Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Söz konusu kanserde farklı evrelere bağlı olarak belirtiler ortaya çıkmaktadır. Belirtilerin kaynağı ve kanser hücrelerinin yayılımına bağlı olarak tedaviler uygulanmaktadır. İlerleyen evrelerde uygunluk varsa akciğer kanseri ameliyatı ile vücuttan hücrelerin atılması hedeflenir. Genel itibarıyla farklı evrelerde görülebilecek kanser belirtileri şu şekildedir:
- Hızla gelişen ve farklı sebebe dayandırılamayan kilo kaybı,
- Yorgunluk hali,
- Hırıltılı nefes alma,
- Balgam ve kanlı balgam oluşumu,
- Öksürük,
- Nefes alıp vermede zorluk,
- Yutma refleksinin zorlaşması,
- Seste kısılmalar,
- El, kol ve bacaklarda ödem,
- Yüzde şişkinlik oluşumu.
2 – Akciğer Kanseri 1. Evre Belirtileri Nasıl?
Hastaların şikayetten ziyade genel kontrol ve check-up uygulamalarında ortaya çıkmaktadır. Kanser hücresi lenflere bulaşmamıştır ve 5 cm’den küçük bir yapıdadır. İlk evre olarak adlandırılan bu durumda akciğer kanserlerinin belirtileri şu şekildedir:
- Geçmeyen öksürük,
- Nefes alıp vermede zorluk ve solunum darlığı,
- Hırıltılı solunum,
- Kanlı balgam,
- Geçmeyen yorgunluk.
Akciğer kanseri tedavisi ile kısa sürede reaksiyon alınarak olumlu sonuçlar alınabilecek bir alandır.
3 – Akciğer Kanseri 2. Evre Belirtileri Neler?
İkinci evrede akciğer kanseri nodülleri oluşumu giderek büyümüş ve 5 cm üzerine çıkmıştır. Bu gibi durumlarda kanser daha derin dokularda yayılmaya başlamıştır. Lenf düğümlerinde de görülebilen kanser farklı belirtiler ile kendisini gösterir:
- Kanlı balgamın sık sık tekrarlanması,
- Boğazda sürekli balgam oluşma hissiyatı,
- Nefes alıp vermede zorluk yaşama,
- Gün içerisinde sık sık nefes nefese kalma,
- Göğüste açıklanamayan baskı ve ağrı,
- İnatçı öksürük.
4 – Akciğer Kanseri 3. Evre Belirtileri Nasıl?
3. evreye geçmiş olan kanserin boyutu 7 cm ve üstünde olmaktadır. Evrenin özelliği ikiye ayrılmaktadır. Metastaz yapan hücreler farklı taraftaki lenf düğümlerine sıçramış olabilir ya da tek taraflı metastaza uğramış olabilir. Kanser hücresinin yayılım ve boyutuna göre (büyük-küçük hücreli) ameliyat ya da kemoterapi yapılmaktadır. Belirtileri ise şöyledir:
- Yutkunmada zorluk yaşama,
- Sürekli ve şiddetli öksürük,
- Göğüste yüksek seviyeli ağrılar,
- Kilo kaybı,
- Geçmeyen halsizlik ve yorgunluk.
5 – Akciğer Kanseri 4. Evre Belirtileri Neler?
Son evre olarak adlandırılan süreçte kanserin yayılım oranı, boyutu ve etki yarattığı alan oldukça ilerlemiştir. Bundan dolayı en uygun yöntem seçilerek hastayı yormamak da önem arz edecektir. Hastaya özel olarak gerçekleşen evrede akıllı ilaçlar da kullanılarak süreç yönetilmektedir. 4. Evre kanser belirtileri şu şekildedir:
- Artan nefes darlığına bağlı olarak artık soluk almada ciddi sorunlar yaşama,
- Ayağa kalkacak kadar dahi güç bulamama, halsizlik
- Gözle görülür şekilde ciddi anlamda kilo kaybetmek
- Şiddetli vücut ağrıları
- Yutkunma güçlüğünün ileri seviyelere ulaşması
- Organ yetmezliği
- Metastaza bağlı olarak diğer organlarda sorunlar görünmesi.
6 – Akciğer Kanseri 4. Evre Kurtulma Şansı Ne Kadar?
Kanser hastalarının yakınları tarafından 4.evre kurtulma şansı merak konusudur. Kanserde 4.evre son evre olarak adlandırılmaktadır fakat gelişen tedavi şekillerine göre kurtulma olasılığı vardır. Yapılan araştırmalara göre akıllı ilaç kullanımından önce hastalarda 1 yıl yaşama süresi %14, 5 yıl yaşama süresi ise %1 oran ile ölçülmüştür.
