KOAH hastalarının yememesi gerekenler; rafine karbonhidratlar, şekerler, baharatlı ve aşırı tuzlu yiyecekler olarak sıralanır. Hastaların beslenme düzeni, hastalığın yönetiminde önemli bir role sahiptir ve doğru beslenme tarzı ile semptomların hafifletilmesi ve yaşam kalitesinin artırılması mümkündür. Yazının devamında KOAH hastalarının yememesi gerekenler ile ilgili detaylı bilgiler bulabilirsiniz.
KOAH Nedir?
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH), solunum yollarının elastikiyetini kaybetmesi ve işlevini tam olarak yerine getirememesi sonucunda ortaya çıkan bir kronik akciğer hastalığıdır. Kronik bronşit ve amfizem alt bileşenlerine sahip olan bu hastalıkta nefes darlığı, öksürük, mukus üretimi ve kilo kaybı gibi belirtiler ortaya çıkar. Hastalığın en önemli nedeni sigara olarak kabul edilir. Ayrıca hava kirliliği ve kimyasallara maruz kalınması gibi hususlar da nedenler arasında yer alır. Söz konusu risk faktörlerine sahip kişiler için bir süre sonra KOAH hastalarının yememesi gerekenler önemli hale gelebilir.
Akciğer kanseri kadar ölümcül olmasa da ciddi bir rahatsızlık olan KOAH, akciğerlerde ortaya çıkmasına karşın tüm vücudu etkiler. Kemik erimesi, diyabet, kalp damar tıkanıklıkları ve kaslarda enfeksiyon dışı iltihaplanmalar gibi farklı etkileri bulunur. Akciğer yaşlanmasını hızlandıran bu rahatsızlığın kesin tedavisi yoktur. Prof. Dr. Semih Halezeroğlu deneyimiyle hastalarına hep destek olmaktadır. KOAH hastalarının yememesi gerekenler gibi yaşam tarzı değişiklikleri ve uyguladığı tedaviler, semptomların hafifletilmesine ve hastalığın ilerleyişinin yavaşlatılmasına yöneliktir.
KOAH Belirtileri Nelerdir?
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı, akciğerlerdeki hava yollarının daralması ve tıkanmasına neden olur. İlgili durum ise birçok belirtinin görülmesine yol açar. Bazı KOAH belirtileri aşağıdaki gibidir:
| Belirtiler | Açıklama |
| Nefes Darlığı | Başlangıçta sadece fiziksel aktivitelerde kendisini gösteren nefes darlığı, hastalığın ilerlemesi ile birlikte günlük yaşamda dahi belirgin olarak hissedilir. |
| Öksürük | Kronik hale gelen öksürük vardır ve balgam üretimi ile birlikte görülür. Hastalığın başlangıcında hafif olan öksürük, daha sonraki evrelerde sıklaşır ve şiddetli hale gelir. |
| Balgam Üretimi | Mukus üretiminin artmasına bağlı olarak görülür. Çıkarılarak akciğerlerin rahatlatılması önemlidir. |
| Göğüste Sıkışma | Alveollerin şişmesine bağlı olarak göğüs boşluğunda sıkışma ve şişkinlik hissi oluşur. |
| Siyanoz | Yeterli oksijenin alınamamasına bağlı olarak dudak ve parmak gibi vücut bölümlerinde morarmalar görülür. KOAH hastalarının yememesi gerekenler hususunun ne kadar önemli olduğu gösteren belirtilerdendir. |
| Kilo Kaybı | İleri evrelerde hastalarda kas ve kilo kaybı görülebilir. |
Belirtiler, hastalığın seyrine göre farklı şiddette ve türde olabilir. Uygulanan tedaviler ve KOAH hastalarının yememesi gerekenler türünden yaşam tarzı değişikliklerinin temel hedefi, bu belirtilerin hafifletilmesine yöneliktir.
KOAH Hastaları Nasıl Beslenmelidir?
Solunum kaslarının kasılmasında rol alan potasyum, fosfor, kalsiyum ve magnezyum içeren gıdaların tüketilmesi önemlidir. Ayrıca tansiyon problemi olanların tuz tüketimini sınırlandırması gerekir. Diyette potasyumun artırılması, yine önemli detaylardan biridir. Beslenme sürecine dair planlamanın ilk aşamasının sigaranın bırakılması olduğu unutulmamalıdır. Sigara, akciğerlere zarar verdiği gibi sağlıklı beslenme süreçlerini de olumsuz olarak etkiler.
İlerlemiş akciğer hastalıklarında görülen ve pulmoner kaşeksi denilen kilo kaybı, ilerlemiş KOAH hastalarının yaklaşık %30’unda görülür. Bu durumun nedeni olarak beslenme sırasında midenin diyaframı yukarı itmesi ve nefes darlığının şiddetlenmesidir. İlgili durum, hastaların yeteri kadar yemek yemesini engeller. Bundan dolayı hastaların sık sık ve az miktarda gıda tüketmesi tavsiye edilir. Ayrıca gaz yapacak yiyeceklerden kaçınmak ve yiyecekleri çok iyi çiğnemek de önemlidir.
KOAH Hastalarının Yememesi Gerekenler
KOAH hastalarının yememesi gerekenler, hastalığın yönetiminde kritik öneme sahiptir. Hava yollarının ve alveollerin elastikiyetini kaybetmesi sonucunda solunum kapasitesi düşen insanlarda nefes darlığı başta olmak üzere farklı belirtiler ortaya çıkar. Beslenmeye dikkat edilmesi ile söz konusu semptomlar hafifletilir ve daha şiddetli hale gelmesi engellenir. KOAH hastalarının yememesi gerekenler aşağıdaki gibi sıralanır:
1 – Karbonhidratlar
Karbonhidratlar, karbondioksit üretimine neden olduğu gibi inflamasyon riskini de artırır. Bu kapsamda hastaların karbonhidrat alımını azaltması gerekir. Diyetin önemli bir kısmı karbonhidratlardan oluştuğunda, nefes darlığı ve diğer semptomların daha da kötüleşme olasılığı vardır. Uzak durulması gereken bazı karbonhidratlar şu şekildedir:
- Beyaz ekmek
- Makarna
- Şekerlemeler ve kurabiyeler
- Gazlı içecekler
KOAH hastalarının yememesi gerekenler denildiğinde akla ilk olarak bu seçenekler gelir.
2 – Tuzlu Yiyecekler
Tuz, vücutta su tutulumuna neden olur. Su ise şişkinlik ve ödemi artırarak diyagrama yapılan baskının artmasına yol açabilir. İlgili durum ise nefes almayı zor hale getirir. Bu kapsamda KOAH hastalarının yememesi gerekenler şunlardır:
- Turşu
- Tuzlu soslar
- Cips
- Tuzlu atıştırmalıklar
- İşlenmiş gıdalar
- Salam, sosis ve sucuk gibi yoğun tuz içeren gıdalar
KOAH hastalarının yememesi gerekenler arasında tuzlu yiyecekler önemli bir yer tutar.
3 – Yağlı ve Baharatlı Yiyecekler
Yağ oranı yüksek gıdalar, KOAH hastalarının diyetlerinde önemli bir yer tutmalıdır. Ancak sağlıklı yağlar içeren gıdalar tercih edilmelidir. Sağlıksız yağ ve baharat içeren gıdalardan ise kaçınılmalıdır. Söz konusu gıdalardan bazıları şunlardır:
- Fast food ürünleri
- Margarin
- Hazır yemekler
- Kremalı soslar
4 – Gaz Yapan Gıdalar
Gaz yapan gıdalar, şişkinliğe neden olur ve diyafram üzerindeki basıncın artmasına yol açar. Bunun sonucunda ise nefes almak zorlaşır. Kaçınılması gereken gıdalar şu şekildedir:
- Gazlı içecekler
- Kuru baklagiller
- Lahana, karnabahar ve brokoli gibi sebzeler
Gaz yapmayacak şekilde bu gıdalarla yapılan yemekler, doktor onayı ile tüketilebilir.
5 – Süt ve Süt Ürünleri
Bazı hastaların süt ve süt ürünlerini tükettiğinde mukus üretimi artar. Bundan dolayı solunum yollarındaki tıkanıklık artar ve nefes almak zorlaşır. Bu tür etkileri gören hastaların süt ve süt ürünlerini tüketmekten kaçınması gerekir.
KOAH hastalarının yememesi gerekenler genel hatları ile bu şekildedir. Söz konusu gıdalardan kaçınılması, hastaların daha rahat hissetmesini sağlar ve semptomların şiddetini belirgin şekilde düşürür.
KOAH Hastaları Nasıl Rahatlar?
- Sigara kullanımı bırakılmalı, pasif içiciliğe neden olan ortamlardan uzak durulmalıdır. Ayrıca nargile gibi diğer tütün ürünlerinden de kaçınılmalıdır.
- Hava kirliliğinin yüksek olduğu bölgelerde yaşanmamalıdır.
- İlaç ve oksijen tedavisine uyulmalı, doktor kontrolleri ihmal edilmemelidir.
- Nefes egzersizleri yapılmalıdır.
- Sağlıklı ve dengeli bir beslenme tarzı benimsenmelidir. KOAH hastalarının yememesi gerekenler kuralına kesin olarak uyulmalıdır.
- Düzenli egzersizler yapılmalıdır.
- Doktor talimatlarına göre hareket edilmelidir.
- İhtiyaç durulması durumunda psikolojik destek yollarına başvurulmalıdır.
Bu süreçte doktor talimatlarına uygun olmayan davranışlardan kaçınılmalıdır. Bitki kürleri veya benzeri yöntemlere kesinlikle başvurulmamalıdır.
KOAH Hastaları Ne İçmeli?
Gazlı içecekler, alkol ve yoğun kafein içeren ürünlerden uzak durulmalıdır. Bunların yerine taze sıkılmış meyve suları tercih edilebilir. KOAH ve limon içerisindeki mineraller arasındaki olumlu ilişki dikkate alınarak limonla zenginleştirilen meyve suları tüketilebilir.
Bu süreçte su tüketimi de önemlidir. Ancak bazı hastalarda ödem gelişmesi durumunda sıvı alımının azaltılması gerekebilir. Bu tür durumlarda doktor tavsiyelerine göre hareket edilmesi önemlidir. Yani kişiye özel durumlar, KOAH hastalarının yememesi gerekenler listesi üzerinde etkilidir.
KOAH Hastalığına Ne iyi Gelir?
KOAH hastaları, solunum sistemlerinin kapasitesindeki düşüş nedeniyle nefes darlığı başta olmak üzere farklı problemler yaşarlar. Bu tip durumlarda alınan oksijen miktarının artırılmasına yönelik işlemler, hastalar üzerinde olumlu etki yapar. Temiz havası olan ortamlarda zaman geçirmek, hava kirliliğinden ve sigara dumanından kaçınmak, hastalara iyi gelir. Ayrıca oksijen desteği ve ilaç tedavisi de yine hastaların solunumlarını olumlu olarak etkiler. KOAH hastalarının yememesi gerekenler ve uygun besinleri tercih etmek de önemlidir.
KOAH Hastalarının Yememesi Gerekenler Hakkında Sık Sorulan Sorular
KOAH hastalarının yememesi gerekenler ile ilgili sık sorulan sorular ve bu soruların yanıtları aşağıda yer almaktadır.
1 – KOAH Hastalarının Yememesi Gerekenler Nelerdir?
KOAH hastalarının yememesi gerekenler; gaza neden olan tahıllar, işlenmiş gıdalar, şeker ve aşırı tuzlu yiyecekler şeklindedir. Ayrıca hastaların diyetlerinin önemli kısmı sağlıklı yağlardan oluşmalı ve karbonhidrat miktarı düşürülmelidir.
2 – KOAH Hastalığına İyi Gelen Meyveler Hangileri?
Taze meyvelerin önemli kısmı hastaları olumlu olarak etkiler. Özellikle kurutulmuş meyvelerin tüketilmesi daha fazla tavsiye edilmektedir. Ancak KOAH hastalarının yememesi gerekenler kapsamında işlenmiş ve içerisine şeker eklenmiş meyveler tüketilmemelidir.
3 – KOAH Hastası Ömrü Ne Kadar?
KOAH hastalarının ömürleri ile ilgili net rakam vermek için hastaların genel durumuna, hastalığın şiddetine, uygulan tedavilere ve yaşam tarzına bakılması gerekir. Her hasta için bu süre farklıdır. Ayrıca doğru tedavi ve yaşam tarzı ile ömürlerinin sonuna kadar yaşayan KOAH hastaları olduğu unutulmamalıdır.
4 – Amfizem KOAH Mıdır?
Amfizem, KOAH’ın bileşenidir. KOAH, solunum yolu ve alveolleri etkilerken, amfizem ise büyük oranda alveoller üzerinde etkisi olan bir kronik hastalıktır.
5 – KOAH Tedavisi Var Mı?
Solunum yollarındaki elastikiyet kaybı ve diğer değişiklikler kalıcıdır. Ancak KOAH hastalarının yememesi gerekenler ve tedavilerle hastaların yaşam kalitesini artırmak ve semptomların şiddetini düşürmek mümkündür.
