Mezotelyoma

Mezotelyoma, akciğer zarı dokusunda meydana gelen kansere, denilmektedir. Ülkemizde en sık görülen kanserler arasında yer alır. İşte, konuya dair detaylar! Bu yazımızda akciğer zarı (plevra) mezotelyomasının ne olduğu, nasıl ortaya çıktığı ve belirtilerinin neler olduğuna dair detaylı bilgiler verilir. Bu bilgilerin ışığında hastalığın teşhisi, tedavisi nasıl yapılır, ameliyat yöntemleri, ameliyat riskleri ve ameliyat sonrasına ait detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz.

Akciğer Zarı (Plevra) Mezotelyoması

Bu rahatsızlık ,akciğer zarında (plevra) ortaya çıkan kötü huylu tümördür. Akciğerlerimiz, diyafram, kaburgalarımızın iç yüzeyi ve mediasten denilen bölge bir zarla kaplıdır. Bu zara plevra adı verilir. Oldukça ince olan bu zar bu organ ve yapıların birbirlerine yapışmalarını önler. Yani her birini birbirinden ayırır. İşte plevra adı verilen bu zarda bazen iyi huylu olmayan tümörler ortaya çıkabilir. Tıp dilinde bu hastalığa plevra mezotelyoması adı verilir. Bu hastalığın bir de karın iç yüzeyini örten zarda, yani peritonda ortaya çıkan türü vardır. Biz bu yazımızda sadece akciğer zarında ortaya çıkan türünden bahsedeceğiz.

Mezotelyoma Neden Olur, Nasıl Oluşur?

Söz konusu rahatsızlığın nelere bağlı olduğu, yani hangi sebeplerle ortaya çıktığı uzun yıllardır tespit edilmiş bir gerçektir. Önceleri sanayide (su boruları, liman ve gemicilik sektörü, büyük binalar ve konstrüksiyonlar gibi) kullanılan bir madde vardı, buna ASBEST adı verilir. İşte bu madde, mezotelyoma neden olan madde olarak önemli etkendi. Günümüzde sanayide asbestin kullanımı yasaklanmış olmasına rağmen hastalık tam olarak ortadan kalkmamıştır. Neden? Çünkü asbest denilen madde ile bazı volkanik bölgelerde toprakta bulunan bir madde benzer özelliklere sahiptir. İnsan sağlığına son derece olumsuz etkisi olan bu maddeye ERİONİT adı verilmektedir. Öyle ki, ülkemizde özellikle İç ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde “aktoprak” olarak bilinen ve içerisinde erionit bulunan maddenin evlerin içinin badanasında kullanılması sonucu çok sayıda hasta ortaya çıkmıştır. Bu evlerde uzun süre yaşayan kişilerde duvardaki sıvanın soluma ile vücuda girmesi sonucu mezotelyoma ortaya çıkabilir. Hastalarımızı muayene ederken şüphelendiğimiz durumlarda yaşadıkları (halen veya önceden) coğrafi bölgenin ve evlerin badanasında bu aktoprağın kullanılıp kullanılmadığını öğrenmek önemlidir. Bununla birlikte, az olmayan oranda hastada ise ne asbest ne de aktoprak öyküsü tespit edilebilir. Sebebi bilinemeyen hastalarda nadir de olsa bu hastalıkla ilgili ailevi (genetik) yatkınlık görmekteyiz.

Mezotelyoma Belirtileri Nelerdir?

Hastalarda sık rastlanan yakınmalar; şiddetli göğüs bölgesi ağrısı, açıklanamayan kilo kaybı ve öksürük ile ortaya çıkar. Göğüs boşluğu içerisinde genellikle su toplanır ve bu suyun etkisi ile nefes darlığı da görülür. Ancak en sık görülen yakınmalar sırt ve göğüs ağrısıdır. Zaman zaman öksürük de görülebilir ancak şiddetli değildir.

Mezotelyoması Teşhisi

Hastalarda akciğer zarı belirtileri görüldüğünde, söz konusu hastalığın teşhisini netleştirmek için; bazı teşhis yöntemlerine başvurulur. Bu yöntemler açıklanacak olursa;

1 – Hasta öyküsü

Tıpta bir hastalığın teşhisi için ilk adım hastanın öyküsünü (anamnezini) tam ve iyi olarak öğrenmektir Örneğin, yukarıda bahsettiğim şekilde özellikle ülkemizde “aktoprak” denilen bölgelerde yaşamış olan hastalarda mezotelyoma daha sıktır. Ayrıca, asbest maruziyeti olan bir mesleği olanlarda akciğer zarında ortaya çıkan bu durumu akla getirir. Göğüs ve sırt ağrısı gibi yakınmalarının kısa değil de uzun süre olması çok anlamlıdır. Bu nedenle, hastanın yaşadığı yer, çalıştığı iş kolu değerlendirilir. Bunlar hastalığın tanısı için bize yol gösterici olur.

2 – Muayene

Bu rahatsızlığa ait özel bir muayene bulgusu mevcut değildir. Hastalıklı olan akciğer tarafında solunum seslerinde azalma gibi diğer birçok akciğer hastalığında tespit edilen bulgular görülür.

3 – Radyolojik İncelemeler ve PET-BT

Hastalığın evresini tespit etmek uygun tedavinin seçilmesi için kritik derecede önemlidir. Bu nedenle uygun tedavi seçilmeden önce ayrıntılı incelemeler şarttır. Öyküsünde hastalığın şüphesi oluşturan durumlar olan ve akciğer grafisinde akciğer zarında kalınlaşma veya göğüs boşluğunda sıvı tespit edilen hastalarda; kesin teşhis için aşağıdaki ileri yöntemlerle inceleme yapılır.

4 – Bilgisayarlı Tomografi ve MR

Bilgisayarlı tomografide akciğer zarı üzerinde yer yer kalınlaşma alanları veya sıvı toplanması tespit edilir. ‘Nodüler kalınlaşma’ bölgeleri görülmesi, hastalık için önemli şüphe oluşturur. MR tümörün diyafram ve kalp üzerindeki durumlarını daha ayrıntılı göstermek için yararlıdır. Bilgisayarlı tomografide bu açıdan şüphe varsa MR tetkiki yapılmalıdır. Aksi durumda MR gerekli değildir. Diyaframın altına, karın bölgesine doğru uzanmış olan veya kalp zarını aşmış olan bir durumda hastalık, ileri evreye geçmiş olur.

5 – PET-BT

Akciğer zarında ortaya çıkan bir lezyonda hastalığın şüphesi olması durumunda; PET-BT çekilerek bu lezyonun enerji tüketip tüketmediği araştırılır. PET-BT’de akciğer zarında görülen hastalıklı alanlarda artmış bir enerji tüketimi (tutulum) görülmüyorsa, bu lezyonun bir kanser olma olasılığı son derece düşüktür. PET-BT akciğer zarı kanserinin vücudun diğer bölgelerine yayılmış olup olmadığını ortaya koymak bakımından da önemlidir. Hangi tedavi uygulanacak olursa olsun PET-BT olmaksızın, bir akciğer zarı kanserinin tedavisine başlanmaz.

6 – Mezotelyoma’da Biyopsi

Eğer göğüs boşluğu içerisinde sıvı mevcutsa bu bir iğne yardımıyla alınır (torasentez) ve içerisindeki hücreler incelenir. Hastalığın şüphesi oluşturacak hücreler görülmüşse, kesin ve ayrıntılı teşhis için açık yöntemle veya torakoskopi denilen kapalı yöntemle tümörden biyopsi alınır. Patoloji incelemesinde sadece akciğer zarı kanserinin kesin tanısı değil türü de tespit edilir. Belirlenecek olan tür(Epiteloid tip malign mezotelyoma, sarkomatoid veya mixt tip), uygulanacak olan tedavi için önemlidir.

Mezotelyoma Tedavisi Yöntemleri

Akciğer zarı kanserinin tedavisi; mezotelyoma tipleri, hastalığı evresi ve türüne bağlı olarak farklılıklar gösterir. Bu tedavi yöntemleri açıklanacak olursa;

Bir çok hastada hastalık ileri evrede tespit edildiğinden sadece kemoterapi uygulanır. İlaçlar arasında Pemetrexed (Alimta) önemli başarılar sağlamıştır. Bu ilacın Cisplatin ile birlikte kullanıldığı hastalarda başarılı sonuçlar alınmaktadır. Kemoterapinin bazı yan etkileri olabileceği için tedaviye başlanırken onkoloji uzmanı tarafından ayrıntılı değerlendirme yapılır.
Bu rahatsızlıkta ısıtılmış kemoterapi ilaçların göğüs boşluğu içerisine verilmesi şeklinde uygulanan kemoterapi rejimi; yaklaşık 15 yıldır uygulanmaya başlanmış bir yöntemdir. Uzun dönem sonuçlarında belirgin bir başarı mevcut değildir.
İmmunoterapi son yıllarda kullanılmaya başlamış. İlk sonuçları umut vericidir ancak rahatsızlığın tedavisinde immunoterapinin yeri geniş bir bilimsel araştırma ile teyit edilmeye muhtaçtır.
Akciğer zarı kanserinde ameliyat sadece belli bir türde (Epiteloid tip) ve erken evrelerde (Evre I ve bazen Evre II durumlarında) kullanılır.
Radyoterapi (ışın tedavisi) sıklıkla hastalığın metastaz yaptığı kemik, beyin gibi organlar için uygulanan bir yöntemdir. Bazı durumlarda tümörün kendisine de radyoterapi verilebilmektedir. Ancak, yaygın bir bölgeye radyoterapi uygulanması olumsuz sonuçlar doğurabildiği, aklıda tutulmalı ve çok dikkatli hasta takibi ile uygulanmalıdır. Cyberknife veya IMRT denilen yöntemler özellikle hastalığın nüks etmiş olduğu bölgelere lokal şekilde uygulandığı durumda, hastanın şikayetlerinin azaltılması açısından başarılıdır.

Mezotelyoma’da Ameliyat Hangi Durumlarda Uygulanır?

Akciğer zarı kanserinde ameliyat sadece özenle seçilmiş bir hasta grubunda gerçekleştirildiğinde fayda sağlar. Bu hasta seçiminin büyük bir dikkat ile yapılması gerekir.

Birinci ve bazı 2. evredeki hastalarda
Hastalığın “Epitelyal mezotelyoma” olduğu durumlarda ameliyatın hastanın yaşam süresini uzattığını gösteren bilimsel araştırmalar mevcuttur. Bu nedenle seçilmiş bir grup olarak bu grup hastada, cerrahi tedavi önerilir.
Sarkomatoid veya mikst tip malin akciğer zarı kanserinde veya Evre III ve Evre IV hastalarda ameliyat belirgin bir fayda sağlamaz!

Mezotelyomada Ameliyat Yöntemleri

Cerrahi tedavi iki ana gruptan oluşur:

Mezotelyoma Ameliyatı Yöntemleri
Yöntem	Açıklaması
Küratif	Hastalığı tam olarak tedavi etmeye yönelik cerrahi girişim
Palyatif	Hastalık sırasında hastanın yaşam kalitesini artırmaya, nefes almasını kolaylaştırmaya yönelik tedaviler

1 – Tedavi Amaçlı (Küratif) Ameliyat

Tedavi amaçlı akciğer zarı ameliyatları 2 farklı şekilde uygulanabilir:

- Sadece akciğer zarı (plevra), diyafram ve kalp zarı (perikard) hastalıklı alanların alınması (Plörektomi-Dekortikasyon). Günümüzde daha çok tercih edilen yöntemdir.
- Yukarıdakilere ilave olarak akciğerin de alınması (Ekstra Plevral Pnömonektomi). Bu yöntem nadir durumlarda uygulanır.

Hangi yöntemin uygulanması gerektiğine hem ameliyat öncesi yapılan ayrıntılı incelemelerle hem de ameliyat sırasındaki bulgulara göre karar verilir.

2 – Hastanın Yakınmalarında Düzelme Sağlama Amaçlı (Palyatif) Mezotelyoma Ameliyatı

Akciğer zarı kanseri bulunan hastalarda göğüs boşluğu içerisinde toplanan sıvının ileri derecede nefes darlığı yapması halinde, boşaltılması gerekir. Bu işlem genel durumu uygun olan tüm hastalarda endoskopik (VATS) yöntemle yapılmalı ve sıvının tekrar etmesini önleyici tedavi bu sırada uygulanmalıdır. VATS ile yapılan bu işlemden sonra sıvının nüks etme ihtimali son derece düşüktür ancak, yine de bazı hastalarda sıvının yeniden ortaya çıktığı görülebilir.

Akciğer Zarı Kanserinden Kurtulan Var mı? Mezotelyoma Ameliyatının Riskleri

Tedavi amaçlı uygulanan plörektomi dekortikasyon operasyonlarında riskler genellikle; uzun süren kanamalı drenaj, akciğerden hava kaçağı, kalp hızında artma ve kalp ritm bozuklukları şeklindedir. Ameliyat olan hastaların %3’ünde 30 gün içerisinde vefat olmaktadır. Akciğerin de alındığı (Ekstra Plevral Pnömonektomi) operasyonlarda ise yukarıdaki durumlardan farklı olarak, daha uzun süre yoğun bakımda kalma gerekliliği vardır. Ameliyat olan hastaların %5’inde 30 gün içerisinde vefat ortaya çıkmaktadır. VATS plörodesiz denilen palyatif işlemde ise riskler düşüktür. Vefat durumu yok denecek kadar azdır.

Ameliyat İçin Kaç Gün Hastanede Kalınır?

Küratif ameliyatlardan sonra ortalama olarak 6-7 gün, VATS plöredesiz sonrası ise ortalama 3 gün hastane yatışı gerekli olur.

Mezotelyoma Ameliyatından Sonra Radyoterapi / Kemoterapi Gerekir mi?

Genellikle kemoterapi gerekli olur. Radyoterapi uygulaması her zaman gerekli değildir. Ameliyat sonrası tedavi kararları ameliyatın patoloji incelemesine göre hastane tümör kurulu tarafından verilir. Bu rahatsızlık, nadir görülen bir hastalıktır. Tedavisi, mutlaka bu hastalık konusunda tecrübeli merkezlerde gerçekleştirilmelidir. Göğüs cerrahisi uzmanı Prof. Dr. Semih Halezeroğlu, bu hastalığın tedavisi noktasında öne çıkan tecrübeli isimler arasındadır.

Sık Sorulan Sorular

Mezotelyoma nedir tıp literatüründe nasıl açıklanır, hastalığa neden olan sebepler ve tedavi yöntemleri gibi detaylar hakkında merak edilen pek çok soru bulunur. Akciğer zarı kanseri yorumları da incelendiğinde, konu hakkında sık sorulan sorular şu şekildedir;

1 – Mezotelyoma Ne Demek Tıp?

Akciğer soğan zarına benzemekte ve ince bir zar dokusu bu organı kaplamaktadır. Ayrıca zar dokusu, kaburgaların iç tarafına kadar da ulaşır. Söz konusu zar dokusunda meydana gelen kansere, akciğer zarı kanseri denir.

2 – Mezotelyoma Hastası Ne Kadar Yaşar?

Akciğer zarı kanseri hastalarının ortalama yaşam süresi 6 ay ile 5 yıl arasında değişmektedir. Tedavi edilmeyen hastaların ortalama 6 ay yaşam süresi vardır. Hücre tipi iyi olan ve genç olan hastalarda ise, tedaviye başlandığında ve iyi sonuçlar alındığında; ortalama 24 ve 30 aydan 5 yıla kadar bir sağ kalım süresi elde edilir.

3 – Mezotelyoma İyi Huylu mu?

Mezotelyoma kötü huyludur. Bu tümor, asbest maddesine maruz kalan insanlarda çoğunlukla görülür. İyi huylu mezotelyom kanserli değildir ve vücudun diğer alanlarına metastaz yapmaz. Akciğer zarında büyüme gösterebilirler ve cerrahi operasyonla çıkartmak gerekir. Genellikle çıkarıldıklarında geri gelmezler.

4 – Mezotelyoma Hangilerine Mazuriyette En Sık Görülür?

Agresif bir tümör çeşidi olan mezotelyoma, akciğeri saran zarda meydana gelir. Genellikle asbeste maruziyetine sahip kişilerin akciğer kanserine yakalanma olasılığı yüksektir.

5 – Mezotelyoma 4.evre Yaşam Süresi Nedir?

Akciğer zarı kanseri hastaları diş tedavi edilmezse 6-8 ay, kemoterapi tedavisi alınırsa 12-18 ay, cerrahi yöntemle ile birlikte 3’lü tedavi yapılırsa ortalama 24 ay yaşam süresi vardır.

6 – Malign Mezotelyoma Yaşam Süresi Nedir?

Ortalama olarak bu mezotelyoma tipinde, 6-17 ay arasında bir yaşam süresi bulunmaktadır.